Verhaal van Putten leeft!

Vrijdagmiddag 25 januari vond de feestelijke lanceringsbijeenkomst van de website Verhaal van Putten plaats in congrescentrum De Aker te Putten. Jette Janssen, projectleider van het Verhaal van Putten namens Erfgoed Gelderland en dagvoorzitter, opende de middag met de constatering dat er veel mensen die een bijdrage hebben geleverd aan Verhaal van Putten aanwezig waren. Mensen die zich hebben laten interviewen, de ‘verhalenvangers’, de canongroep, de wethouder, stuurgroepleden, vertegenwoordigers van betrokken organisaties: ze bevinden zich allemaal onder de circa 70 aanwezigen. Jette constateert dat een belangrijke doelstelling hiermee behaald is: van wetenschappelijk onderzoek publieksgeschiedenis maken. Dit wordt geïllustreerd als ze een 89-jarige getuige vraagt hoe ze het vond om haar verhaal te kunnen doen. De getuige antwoordt dat ze het heel leuk vond en begint spontaan te vertellen over overvliegende vliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog. Een mooie illustratie van wat Verhaal van Putten ís: mensen kunnen hun persoonlijke verhaal doen en dragen zo bij aan een beter begrip van de geschiedenis.

Jette Janssen geeft gedurende de middag negen puzzelstukjes weg, die samen een schermafbeelding van de vanmiddag te lanceren website vormen. De eerste wordt gegeven aan de oudste aanwezige: een getuige van 94 jaar. Daarna is het woord aan wethouder Roelof Koekkoek. Volgens hem heeft het project een duidelijk belang met verschillende ladingen. In de eerste plaats is ’t het verhaal óver Putten. Daarnaast is ’t het verhaal ván Putten, verteld door Puttenaren aan Puttenaren én buitenstaanders. Ten slotte is het Verhaal van Putten tijdloos: het is er nadrukkelijk ook voor de toekomstige generaties en kan worden ingezet op bijvoorbeeld scholen. Ook de wethouder ontvangt een puzzelstuk.

Gérard Hollanders – De historische canon van Putten

Zoals de wethouder al aangaf, gaat het project om het vertellen van verhalen over en uit Putten. Hierom is gekozen om op deze middag de mensen achter het project aan het woord te laten. De eerste spreker is Gérard Hollanders, voorzitter van het Puttens Historisch Genootschap. Hij spreekt over de canon van Putten, die volgens hem de sleutel tot de geschiedenis van het dorp is. Putten heeft, als een van de eerste vijf gemeenten in Nederland, al sinds november 2008 een canon. In het kader van het Verhaal van Putten wordt deze canon uitgebreid. De oorspronkelijke canon liep namelijk tot 1944 en nu wordt er hard aan gewerkt deze uit te breiden met canonvensters over de tweede helft van de 20e eeuw.

Gérard Hollanders vertelt dat hij het interessant vindt mee te werken aan de uitbreiding van de canon, omdat er door de gekozen tijdsperiode veel gedaan kan worden door middel van interviews (oral history). Bij de oorspronkelijke canon moest door de gekozen tijdsperiode namelijk vrijwel alles geconstrueerd worden uit geschreven bronnen. Hij eindigt zijn relaas door vast te stellen dat het van belang is de geschiedenis van Putten ook fysiek uit te dragen. Bijvoorbeeld door de canon in boekvorm uit te geven, maar vooral ook door een plek, een museum, in te richten waar de geschiedenis van Putten voor iedereen zichtbaar is.

Jette Janssen bedankt hem voor zijn bijdrage en overhandigt vervolgens een puzzelstuk aan de jongste aanwezige. Na enige tijd (‘Wie is er onder de 40? Onder de 35? Onder de 30?’) belandt het puzzelstuk bij een 27-jarig raadslid.

Pieter Dekker – Stichting Oktober 44

Stichting Oktober 44 is actief bij het project betrokken. Ook vanavond zijn meerdere bestuursleden aanwezig. Een van hen, Pieter Dekker, vertelt over de omvangrijke en bijzondere collectie van de stichting. Hij laat een aantal van de pronkstukken zien op het scherm. Niet iedereen kan de handgeschreven brieven even goed lezen, maar dat had Stichting Oktober 44 al verwacht: ze hebben de collectiestukken voor deze keer meegenomen en op een tafel tentoongesteld. Behalve brieven, dagboekjes en tekeningen laat Pieter Dekker ook een stengun, een uniek herdenkingsbord voor twee weggevoerde leraren en een kampjasje zien. Ook vertelt hij over het ‘veldwerk’ dat de Stichting doet. Zo hebben ze in de Duitse archieven talloze persoonlijke documenten en bezittingen gevonden. Om sommige van die bezittingen na zoveel jaar terug te kunnen geven aan familieleden, was voor Pieter Dekker een van de mooiste momenten als bestuurslid van Stichting Oktober 44.

Collectie Stichting Oktober 44

Ook hij doet aan het eind van zijn verhaal een oproep: er zou een museum in Putten moeten komen waar spullen kunnen worden tentoongesteld. Nu wordt de unieke collectie van de Stichting wel op bepaalde gelegenheden, zoals schoolbezoeken, van zolder gehaald, maar het zou een vaste, fysieke plek moeten hebben. Een vaste, digitale plek is wel al voorzien: de voorwerpen worden half februari gefotografeerd en op de website van Collectie Gelderland geplaatst.

Froukje Broos – Het verhaal van Tijs van den Brink

Na het verhaal van Pieter Dekker vindt Jette Janssen het hoog tijd om het volgende puzzelstukje weg te geven. Deze keer valt de eer te beurt aan één van de tien verhalenvangers die vandaag aanwezig is: Ammy Langenbach. Zij is uit Friesland naar Putten gereden en zegt mee te werken aan Verhaal van Putten omdat haar vader uit de omgeving komt en ze van schrijven houdt.

Vervolgens is het de beurt aan verhalenvanger Froukje Broos. Zij deelt het verhaal van Tijs van den Brink dat ze op basis van een interview heeft geschreven. Ze draagt het met gevoel voor en de aanwezigen, waaronder Tijs van den Brink zelf, nemen het verhaal met zichtbaar genoegen tot zich.

Froukje Broos draagt voor

Evert de Graaf – Kunstenaars in Putten

Dan valt de beurt aan Evert de Graaf. Hij vertelt over het door hem geschreven canonvenster over kunstenaars in Putten. Het venster schreef hij onder andere op basis van interviews, met onder meer nabestaanden, waar hij veel genoegen uit schepte. Dit geeft namelijk veel interessante informatie die je niet in de archieven vindt.

De vier kunstenaars die Evert de Graaf beschreven heeft, hebben een opvallende overeenkomst: ze waren alle vier communistisch. Dit vindt hij mooi aan Putten: ondanks dat deze communisten in het calvinistische Putten terecht kwamen, ondanks dat ze ‘anders’ waren, konden ze zonder problemen hun werk doen. De historicus heeft meerdere verklaringen voor het feit dat deze kunstenaars naar Putten trokken. Sommigen waren op de vlucht voor stadse schuldeisers, daarnaast konden ze in het landelijke Putten mooi vastleggen dat het landschap in de jaren dertig zeer snel veranderde. De omgeving vormde voor sommigen van hen, weg van de stad, een bron van inspiratie.

Lancering website

De overgebleven puzzelstukjes worden verdeeld onder andere ‘bijdragers’ aan Verhaal van Putten: vrijwilligersfotograaf Jan van de Lagemaat, gemeenteraadslid Wilma van Voorst, projectcoördinator Tim Stapel en Menno Everts van de gemeente Putten. Allen zijn vereerd een puzzelstukje op te mogen plakken. Nadat wethouder Koekkoek het laatste stukje heeft opgeplakt verschijnt de website. We zijn online! Ten slotte roept de wethouder iedereen in groepen naar voren om ze een speldje van Verhaal van Putten te overhandigen: een mooie tastbare herinnering voor allen die hebben meegewerkt. De avond wordt beklonken met een groepsfoto. Een duidelijk bewijs dat de geschiedenis van Putten leeft.